Jakie potrawy jako jedne z pierwszych przyprawiane były chili? Specjaliści zajmujący się historią jedzenia spekulują, iż ponieważ wczesne ludy w Ameryce Południowej skazane były na bulwy takie jak: maniok i ziemniaki, suszone chili było kruszone i dodawane do mdłych potraw, by nadać im smaku. Ciekawym jest fakt, iż europejscy kronikarze opisując chili, pomidory i inne produkty żywnościowe, nie wspomnieli o ziemniakach. Autorka „America's Firts Cuisines” przypuszcza, iż ziemniak był ignorowany, gdyż Inkowie uważali go za gorszego w stosunku do kukurydzy. Istnieją jednak archeologiczne dowody na to, iż Inkowie zamieniali pola z uprawami ziemniaków, które zdobyli podbijając inne ludy, na pola kukurydzy. Nie wiadomo jednak jak Inkowie przygotowywali ziemniaki. Ogólnego pojęcia można nabrać po przeczytani współczesnych książek kucharskich z tamtych regonów, gdyż przepisy przekazywane były z pokolenia na pokolenie. Przeglądając różne publikacje nie sposób nie zauważyć, iż więcej niż połowa przepisów z ziemniakami zawiera także aji – jak w Ameryce Południowej określa się chili. Pomimo, iż ziemniaki powszechnie występują w kuchni meksykańskiej, ani Aztekowie ani Majowe nie wykorzystywali ich w czasach przed Kolumbem. To Europejczycy wprowadzili ziemniaki do kuchni Meksyku, Ameryki Płn. i Płd. Portugalscy podróżnicy natomiast wraz z chili sprowadzili w 1615 roku ziemniaki do Indii, które w połączeniu z lokalnymi składnikami dały początek wielu aromatycznym potrawom. Europejczycy nie tylko wprowadzili ziemniaki w Indiach, lecz także, mimo iż nie były nawet w części tak popularne jak ryż, do kuchni Kambodży, Indonezji i Malezji. W tym samym czasie ziemniaki wprowadzono także w Chinach, lecz nie zyskały one jednak popularności aż do XVIII i XIX w. kiedy to francuscy misjonarze zajęli się ich uprawą i głoszeniem ich zalet.

Poniżej przedstawiono przepisy pokazujące jak w różnych zakątkach świata wykorzystuje się połączenie ziemniaków z chili.

Ameryka Południowa

Peruwiańska sałatka ziemniaczana

sok z jednej cytryny
1 łyżeczka sproszkowanego chili
1/2 łyżeczki soli
1/4 łyżeczki świeżo zmielonego pieprzu
1 średnia cebula
1 i 1/2 szklanki posiekanego żółtego sera
2 świeże chili Jalapeno
1/2 łyżeczki kurkumy
1 szklanka śmietany
1/3 szklanki oliwy z oliwek
8 liści sałaty
8 ugotowanych średnich ziemniaków
4 jajka na twardo
1/2 szklanki posiekanych czarnych oliwek
ugotowane kolby kukurydzy, pokrojone na 5 cm kawałki

W miseczce mieszamy sok z cytryny ze sproszkowanym chili, solą, pieprzem i zanurzamy w nim cebulę w krążkach. Pozostawiamy w celu zamarynowania na ok. 1-2 godzin. W blenderze mieszamy ser, świeże chili, kurkumę oraz śmietanę. Na głębokim patelni podgrzewamy olej, a następnie wlewamy masę z blendera. Gotujemy przez kilka minut ciągle mieszając, do momentu aż sos zgęstnieje i stanie się kremowy. Na talerzach układamy liście sałaty, następnie ziemniaki pokrojone w plasterki o całość polewamy sosem. Dekorujemy jajkami, oliwkami, kukurydzą oraz zamarynowanymi krążkami cebuli.

Meksyk:

Talarki ziemniaków z chili Chiltepin

3 łyżki masła
3 łyżki oleju
1 kg ziemniaków pociętych na talarki
5 ząbków czosnku
1/4 szklanki chili Chiltepin
1 szklanka wody
1/2 łyżeczki soli

Na dużej patelni podgrzewamy olej i masło. Następnie przez ok. 1 minutę smażymy ziemniaki, przewracając je od czasu do czasu. Zmniejszamy ogień, dodajemy 3 łyżki wody i gotujemy ziemniaki na małym ogniu. W międzyczasie przygotowujemy sos. W blenderze mielimy czosnek, chili, wodę i sól do momentu uzyskania gładkiej masy. Następnie masę tą wylewamy na ziemniaki i gotujemy na małym ogniu przez ok. 10-15 minut lub do momentu gdy ziemniaki będą miękkie.

Ziemniaki idealne do ryb i dań mięsnych.

Karaiby:

Gulasz „ Sancoche”

200 g wołowego mięsa mielonego
500 g wołowiny
3 łyżki oleju
2 duże cebule
1/2 litra bulionu
1 łyżeczka zmiażdżonego czosnku
1 szklanka groszku
1 szklanka mleczka kokosowego
1/2 kg słodkich ziemniaków
1 kg ziemniaków
2 chili Habanero
sól, pieprz

W dużym garnku smażymy mięso mielone oraz wołowe posiekane w kostkę do momentu, aż będzie lekko brązowe. Następnie dodajemy cebulę i smażymy przez ok. 5 minut, mieszając od czasu do czasu. Dodajemy bulion, czosnek i groszek, przykrywamy i pozostawiamy na małym ogniu na ok. 1 godzinę. Następnie dodajemy pozostałe składniki i gotujemy do momentu, aż ziemniaki będą miękkie. W miarę potrzeby można dolać bulionu. Doprawiamy do smaku. Podajemy ze świeżym chlebem.

Płd.-zach. regiony USA:

Ziemniaki pieczone z Red Chili

2 łyżki masła lub margaryny
1/2 szklanki posiekanej cebuli
1 ząbek czosnku
2 łyżki pokruszonych włącznie z nasionami chili
2 duże ziemniaki
1 łyżka startego parmezanu

Na maśle smażymy czosnek i cebulę, aż zmiękną. Następnie dodajemy chili. W mieszance tej obtaczamy bardzo dokładnie ziemniaki. Do naczynia żaroodpornego wlewamy trochę wody i umieszczamy w nim ziemniaki. Pieczemy przez ok. 45 minut w temperaturze ok. 180 stopni. Przed podaniem posypujemy startym serem.

Europa:

Ziemniaczany paprykarz

1 duża cebula
3 ząbki czosnku
2 łyżki oleju
2 łyżeczki pieprzu Cayenne
1 mała papryka
1/2 łyżeczki kminku
2 duże ziemniaki
1 szklanka białego wina
świeżo zmielony pieprz
1 szklanka śmietany